Το χτίσιμο του φανταστικού κόσμου, από τη Βικιπαίδεια

Η ανάπτυξη από την άλλη πλευρά και το χτίσιμο ενός χαρακτήρα στη συγγραφή φαντασίας έχει να κάνει με την εμφάνιση, την ερμηνεία, τη δράση, τη σκέψη αλλά και το λόγο του ήρωα, ακριβώς όπως η πραγματικότητα και το παρουσιαστικό ενός αληθινού ανθρώπου. Άπαξ και ο συγγραφέας ορίσει τους χαρακτήρες του, στη συνέχεια μπορεί να ορίσει το χώρο και το χρόνο, συναισθήματα αλλά και πλοκή που μπορεί να αφορούν τα προηγούμενα, όπως επίσης μπορεί να συνδυάσει την δημιουργία αληθινών ή φανταστικών τοποθεσιών. Μπορεί να επιλέξει να εκφράζεται με μία συγκεκριμένη ή περισσότερες φωνές (το πρόσωπο στο οποίο γράφει), να χρησιμοποιήσει μεταφορικό λόγο, ακόμα και να χρησιμοποιήσει τόσο τη φωνή των ηρώων, όσο και τη φωνή του βασικού αφηγητή.
Αν και τα παραπάνω αρχικά περιγράφουν πιθανές εν δυνάμει εκδοχές δημιουργικής συγγραφής, στην πραγματικότητα είναι απαραίτητα για το συγγραφέα φανταστικής λογοτεχνίας που γνωρίζει πως η πλοκή έχει να κάνει με αυτά που συμβαίνουν στο σενάριο, σε αντίθεση με τη δομή που περιγράφει το πως μεταβάλλονται οι βασικοί πρωταγωνιστές. Έτσι λοιπόν με τη σύγκριση ρεαλιστικών αλλά και φανταστικών δεδομένων, ο συγγραφέας προσεγγίζει τη λογοτεχνία μέσα από το βαθμό γνώσης που κατέχει ως προς αυτό που περιγράφει και αναλύει. Ο συγγραφέας στη φανταστική λογοτεχνία δεν γράφει μόνο όλα όσα γνωρίζει γύρω από έναν χαρακτήρα αλλά μπορεί να κρίνει και το αν θα εκφραστεί ή όχι μέσα από άλλους ήρωες. Όπως και κατά πόσον αυτά που περιγράφει έχουν αντικειμενική αλλά και εμπειρική βάση.
Πρέπει να μάθει 'να δείχνει' μέσα από τους χαρακτήρες του και όχι απλά 'να λέει' (show don't tell). Δεν λέει απλά "Είμαι θυμωμένος" αλλά περιγράφει τη δράση που το αναδεικνύει αυτό, όπως πχ κάποιες απότομες κινήσεις σε συνδυασμό με τις λέξεις, που εκφράζουν την οργή της στιγμής. Στη φανταστική λογοτεχνία ο συγγραφέας αποφασίζει για τον αριθμό των ηρώων, την τοποθέτηση του έργου μέσα στο χώρο και το χρόνο, τη συγγραφή γύρω από μία ξεκαθαρισμένη οπτική γωνία η οποία θα καθρεφτίζει και το ύφος του έργου, μία δομή οργανωμένη μέσα στο χρόνο αλλά και μία εκφραστικότητα στις περιγραφές ανάλογα με αυτά που θέλει να αποκαλύψει στους αναγνώστες. Έχει ακόμα ο συγγραφέας να αποφασίσει και για τον μετριασμό και έλεγχο των στοιχείων που είναι γνωστά ή όχι από το κοινό σε ένα βιβλίο φανταστικής λογοτεχνίας.

Διαβάστε όλο το λήμμα εδώ: https://el.wikipedia.org/wiki/Δημιουργική_γραφή 
Μενέλαος Γκίκας

Συγγραφή Vs Λογοτεχνία, από τη Βικιπαίδεια

Ο διαχωρισμός του συγγραφέα από το λογοτέχνη προκύπτει τόσο από πηγές όσο και από την θεματολογία. Η λογοτεχνία ως έννοια στενότερη της γραμματείας αφορά τη λογοτεχνικότητα σε αντίθεση με τη γραμματεία που έχει να κάνει με το σύνολο των γραπτών κειμένων μίας συγκεκριμένης κοινότητας. Έτσι ο διαχωρισμός συγγραφέα-λογοτέχνη ακόμα και για συγγραφείς διαφορετικών θεματικών πυλών, όπως για παράδειγμα επιστημονικούς συγγραφείς, εμπίπτει στη θεματική των γραπτών κειμένων. Με βάση τη φιλολογική ερμηνεία του μυθιστορήματος για παράδειγμα, αυτό αποδίδεται ως ένα λογοτεχνικό έργο γραμμένο σε πεζό λόγο που αφηγείται αναλυτικά πραγματικές ή φανταστικές ιστορίες και περιγράφει ήρωες, ήθη, συναισθήματα ή άλλα γεγονότα. Ας προσπαθήσει λοιπόν κανείς να ξεχωρίσει τις λέξεις.
Γίνεται αντιληπτό, ότι η έννοια του μυθιστορήματος όπως και τα δεκάδες θέματα μυθιστορημάτων που έχουν εκδοθεί, περιλαμβάνουν στοιχεία και ενότητες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν ανεξάρτητα πονήματα, όπως το παραμύθι με έντονο το μυθοπλαστικό στοιχείο, τα χρονικά γεγονότων ή/και χαρακτήρων, ακόμα και μία ερωτική ιστορία. Για να κατανοηθεί καλύτερα το ταλέντο της εκφραστικής δεινότητας του «εραστή της γραφής», το συγκεκριμένο ταλέντο παρομοιάζεται με τη διαχείριση του...Εξκάλιμπερ, του σπαθιού του Αρθούρου. Η διαμόρφωση των λεπτεπίλεπτων συγγραφικών και εκφραστικών χειρισμών φιλτραρισμένων μέσω της Τέχνης αποκτά μία δύναμη ποικίλων ψυχογραφικών, συνειδησιακών, συναισθηματικών αλλά και αισθητικών παραγόντων, διαθέτει επικές αλλά και μυθικές δυνατότητες, δύναμη θρυλική όπως αυτή του Εξκάλιμπερ. Καρφωμένο από τον Ούθερ Πεντράγκον σε ένα βράχο περίμενε τα χέρια εκείνα τα οποία θα μπορούσαν δικαίως να το κρατήσουν.

Διαβάστε όλο το λήμμα εδώ: https://el.wikipedia.org/wiki/Δημιουργική_γραφή 
Μενέλαος Γκίκας

Δραματική συγγραφή, από τη Βικιπαίδεια

Στην περίπτωση της δραματικής συγγραφής το χαρακτηριστικό στοιχείο είναι η δραματική υπόσταση. Δεν νοείται συγγραφή χωρίς υποκριτική αλλά και υποκριτική χωρίς συγγραφή. Τα είδη του δράματος είναι η κωμωδία, η τραγωδία αλλά και το σατυρικό δράμα. Δεν είναι τυχαίο που στην ιστορία θεάτρου αλλά και σε πηγές του εξωτερικού γίνεται συγκεκριμένη αναφορά για τις ρίζες του δράματος στην Αρχαία Ελλάδα. Σύμφωνα με πηγές από τη Νέα Υόρκη, στη δραματική συγγραφή υπάρχει μία ενστικτώδης ερμηνεία των ηθοποιών από την πλευρά του συγγραφέα αλλά και ενστικτώδης σχέση του συγγραφέα με τους ηθοποιούς που ερμηνεύουν το κείμενο. Ακολουθώντας τους Ρώσους θεατρανθρώπους όπως ο Κωνσταντίνος Στανισλάβσκι ο οποίος έχτισε το σύστημα Στανισλάβσκι, η έννοια της ερμηνείας ενός κειμένου αφορά εκείνα τα στοιχεία με τα οποία ειδικά εκπαιδευμένοι ηθοποιοί ερμηνεύουν θεατρικά το συγγραφικό κείμενο. Ο ηθοποιός είναι αυτός που ζωοποιεί το λόγο και κάνει ένα έργο θελκτικό για το ευρύτερο κοινό. Μία τέτοια προσέγγιση είναι και το Σύστημα Στανισλάβσκι.
Σε αυτήν την περίπτωση για μία προκαταρκτική τοποθέτηση ενδιαφέρον έχουν στοιχεία από την ανάλυση του συστήματος. Πρώτον, το μαγικό Αν των ηθοποιών (χαρακτήρων), τι θα έκανε αν ήταν στη θέση του David Gale. Δεύτερον, η συγκινησιακή μνήμη, η ικανότητα του ηθοποιού (χαρακτήρα) να ανασύρει υλικό από προηγούμενες εμπειρίες οι οποίες τυγχάνουν να διεγείρουν συγκινήσεις. Δεδομένου ότι η σκηνική αλήθεια είναι διαφορετική από τη ζωή του ανθρώπου και δεδομένων επιστημονικών στοιχείων, η συγκινησιακή μνήμη μπορεί να περιγραφεί αλλά και να παραμείνει ως ιδέα στον χαρακτήρα όπως επίσης μπορεί να πυροδοτήσει άλλοτε αντιφατικά και άλλοτε ποικίλα συναισθήματα. Τρίτον, η ανάλυση μέσω γεγονότων και ενεργειών του κειμένου που οδηγεί στο υπεραντικείμενο το οποίο εκφράζει το τι επιζητούν οι χαρακτήρες πάνω απ' όλα. Σε κάθε περίπτωση, η δραματική συγγραφή υποστηρίζει θεατρικά το συγγραφικό κείμενο, ιδιότητα που ο συγγραφέας οφείλει να κατέχει δημιουργικά, αλλά και μέσω της ενστικτώδους και δημιουργικής του διαίσθησης.

Διαβάστε όλο το λήμμα εδώ: https://el.wikipedia.org/wiki/Δημιουργική_γραφή 
Μενέλαος Γκίκας

Η προσφορά του Ελληνικού Πολιτισμού στην ανθρωπότητα

 

Μια απ’ τις πιο μεγαλοφυείς πολιτιστικές επινοήσεις του ανθρώπου είναι το Αλφάβητο και η Γραφή. Η συμβολή της είναι τεράστια στην ταχύτερη ροή του πολιτισμού, αλλά και στην καταπληκτική του εξέλιξη, ιδίως κατά τους τελευταίους αιώνες οπότε συμπληρώθηκε η γραφή με την τυπογραφία. Απ’ τον 19º αιώνα το βιβλίο και το έντυπο έγινε κτήμα όλων των ανθρώπων.

Κι όμως οι αρχαίοι Αιγύπτιοι γνώριζαν τη γραφή από την Ε’ π.Χ. χιλιετία· λίγο μετά οι Σίνοι (Κίτρινη φυλή της ανατ. Ασίας). Οι κάτοικοι γύρω απ’ τον Ινδό ποταμό και γύρω απ’ τον Τίγρη και Ευφράτη (Μεσοποταμία) απ’ τις αρχές της Δ’ π.Χ. χιλιετίας· από την ίδια αυτή εποχή και οι λαοί γύρω απ’ την Ανατολική Μεσόγειο και οι Κρήτες και οι Αιγαίοι και οι Μυκηναίοι.

Παρ’ όλα αυτά φυλαγόταν απόρρητη απ’ τους λίγους, ιερείς, βασιλείς, ανώτατους άρχοντες και μυημένους επί χιλιάδες χρόνια. Λειτουργούσαν κατά τους αιώνες εκείνους μυστηριακές οργανώσεις, ως ιδρύματα με το όνομα: Μυστήρια, Μαντεία, (43 λειτουργούσαν στον ελληνικό χώρο), Ασκληπιεία και κοινά ιερά. Αυτά επί χιλιάδες χρόνια λειτουργούσαν ως κέντρα πνευματικής και ηθικής διαπαιδαγώγησης αλλά και επιστημονικής έρευνας. Από κει προέρχονται οι πρώτες πηγές του ανθρώπινου πολιτισμού.

Τον άθλο της αναζωπύρωσης της ροής του πολιτισμού με τη μεταφορά της μάθησης και της γραφής έξω απ’ τα άδυτα, τον ανέλαβαν πρώτοι και μόνοι οι Έλληνες περί το 1000 π.Χ.

Η ελληνική φυλή προικισμένη από εξαίρετα σωματικά, πνευματικά και ψυχικά χαρίσματα, μετέτρεψε τη μακρά μυσταγωγική της αγωγή σε δυναμισμό, σε δραστηριότητα και κυρίως σε απέραντη αγάπη στον άνθρωπο και τη φύση που τον περιβάλλει.

Εισχώρησαν οι ευφυέστεροι απ’ τους Έλληνες, οι Μύστες στα άδυτα του ανθρώπινου εγώ και αποκάλυψαν πολλές πτυχές του και τις αποτύπωσαν στα απαράμιλλα ποιητικά δημιουργήματα και στα αιώνια πρότυπα του πεζού λόγου· απ’ αυτούς έγινε ιεράρχηση των Αξιών πάνω στις οποίες έπρεπε να βασίζεται και να οργανώνεται η ζωή των ανθρώπων: Ελευθερία, Δικαιοσύνη, Ευσέβεια, Πατρίδα, Οικογένεια, Πολιτεία, Νόμοι. . .).

Χάρισαν οι Έλληνες στην ανθρωπότητα τη βασίλισσα των επιστημών, τη Φιλοσοφία αφού ίδρυσαν και κόσμησαν το θρόνο της με τα εκλεκτότερα πνευματικά επινοήματα.

Στράφηκε έπειτα η ευαίσθητη ελληνική ψυχή προς το περιβάλλον τη φύση. Τη θαύμασε· ενθουσιάστηκε· αποτύπωσε τον ένθεο ενθουσιασμό της στα αριστουργήματα της τέχνης· τους περίφημους αυτούς κανόνες αρμονίας, συμμετρίας, ρυθμού, μέτρου. Μελέτησαν οι Έλληνες τη διφυή φύση των όντων, την Αισθητή και Νοητή και άνοιξαν το δρόμο προς την επιστημονική έρευνα.

Το ψυχικό όμως μεγαλείο των Ελλήνων και η ζώσα αγάπη στον άνθρωπο εκδηλώθηκε με το να μη κρατούν απόρρητα, όπως λ.χ. οι Αιγύπτιοι, τα πνευματικά επιτεύγματα, τα ηθικά βιώματα και τα καλλιτεχνικά αριστουργήματά τους αλλά να τα προσφέρουν, να τα διαδίδουν, να τα επιβάλλουν ως κτήμα όλων, αδιακρίτως όλων, αυτών που μπορούν να τα δεχτούν, να τα κατανοήσουν και να συγκινηθούν.

Έχει επικρατήσει να χαρακτηρίζεται, η χρονική περίοδος από του 1000 ή 1100 και μέχρι περίπου του 700 π.Χ. από τους ειδικούς, (αρχαιολόγους, ιστορικούς, φιλόλογους) Έλληνες και ξένους, ως “Μεσαίωνας” της αρχαιότητας “Σκοτεινοί Χρόνοι” και με άλλους βαριούς χαρακτηρισμούς. Όπως, από όσα εκθέτουμε παρακάτω καταδεικνύεται, πρόκειται για πλάνη· για ιστορική ανακρίβεια. Η περίοδος αυτή ανήκει σε μια απ’ τις πιο σημαντικές, τις περισσότερο παραγωγικές, όχι μόνο της ελληνικής ιστορίας αλλά και της ανθρωπότητας.

Είναι περίοδος προπαρασκευής, καλλιέργειας, σποράς, αναμονής βλάστησης του γιγαντόκορμου δέντρου με την πλούσια άνθηση και τους χυμώδεις καρπούς “του Χρυσού Αιώνα του Περικλή”. Γιατί όσο πιο άφθονη η παραγωγή, τόσο μικρότερη η προετοιμασία· κανένα θαύμα· φυσικό ξεχείλισμα πολιτισμού μέχρι και τον Πλάτωνα από το 700 π.Χ. περίπου, με ισόχρονη περίοδο που προηγήθηκε, αναγκαία για τη συρροή των όσων παραγόντων απαιτούντο. Το κέντρο της ύψιστης ακμής το κατέχει ο Πλάτων, ο οποίος χαρακτηρίζεται επιγραμματικά από το μαθητή του Αριστοτέλη ως “προτέρημα φύσεως” (= γεννημένη μεγαλοφυΐα), ο οποίος ευτύχισε να γεννηθεί και να ενηλικιωθεί κατά το τελευταίο τέταρτο του Ε’ και να δράσει κατά το πρώτο μισό του Δ’ π.Χ. αιώνα.

Περί το 1000 ή 1100 π.Χ. χρονολογία – ορόσημο της ελληνικής και πανανθρώπινης ιστορίας – άρχισε η προετοιμασία για την έκτακτης δημιουργικότητας πολιτιστική άνθιση κατά τους ΣΤ’ Ε’ και Δ’ π.Χ. αιώνες.

Αξιοθαύμαστο γεγονός και ανεξήγητο φαινόμενο, κυρίως για τους Ανατολικοασιάτες, παρουσιάζεται “ο Χρυσούς αιών του Περικλέους” όπως αποκαλείται η παραπάνω περίοδος. Να ένα παράδειγμα:

Ο διάσημος Ιάπωνας καθηγητής Hide ki Yukawa (του πανεπιστημίου του Κιότο, βραβείο Νόμπελ 1949, μέλος της Ακαδημίας της Ιαπωνίας από το 1946), μιλώντας από την Πνύκα κατά τη συνάντηση των Αθηνών (των σοφών) την 5η Ιουνίου 1964, είπε στην αρχή: “Ως φυσικός έχω πλήρη συναίσθηση του χρέους μου προς τους Έλληνες, οι οποίοι εγκαινίασαν τον μεγάλο σκοπό να αποκαλύψουν την αλήθεια, που είναι κρυμμένη βαθιά μέσα στη Φύση”, (στη γλώσσα των Σίνων η αντίστοιχη λέξη “Φύση” σημαίνει: “αυτό το οποίο είναι έτσι από τον εαυτό του, όπως είναι). Αφού τόνισε έπειτα ότι, από πέντε ετών ο παππούς του κι ο πατέρας του (καθηγητής κι εκείνος του πανεπιστημίου του Κιότο), άρχισαν να του διδάσκουν τα κλασικά κινέζικα κείμενα των μαθητών του Κομφούκιου (551 – 479 π.Χ.). Δέκα τριών ετών πήρε απ’ τη βιβλιοθήκη του πατέρα του και διάβασε βιβλία περί Ταοϊσμού του Λάο Τσε και του Τσουάγκ Τσε (365 – 290 π.Χ.) και συνεχίζει: “βαθιά ήταν η εντύπωση που δέχτηκα απ’ τη φιλοσοφία τους για την αρχαία Ελλάδα”. Τον Δ’ π.Χ. αιώνα, βεβαιώνει ο Ιάπωνας καθηγητής ήταν γνωστή στην Κίνα η ελληνική φιλοσοφία. Ο Τσουάγκ Τσε, νεότερος απ’ τον Πλάτωνα, 65 περίπου χρόνια, σε ακμή ηλικίας όταν ο Μ. Αλέξανδρος έφτασε στον Ινδό ποταμό. “Με τέτοιο υπόβαθρο, λέει ο Ιάπωνας, μπήκα στον κόσμο της σύγχρονης επιστήμης, η οποία βασιζόταν στην κληρονομιά των αρχαίων Ελλήνων. Από τότε και από καιρό σε καιρό με καταδίωκε ένα ερώτημα το οποίο με καταδιώκει ακόμη. Το ερώτημα είναι: “γιατί η επιστήμη έφτασε στο υψηλό της επίπεδο αρχίζοντας μόνο από την Ελλάδα και όχι από πουθενά αλλού;”. . . “από κάποια αιτία, η αρχαία Κίνα δεν μπόρεσε να παρουσιάσει έναν τέτοιο τύπο μεγαλοφυΐας όπως ο Πυθαγόρας και ο Δημόκριτος. . . ο Πυθαγόρας ο οποίος συνέλαβε τους φυσικούς νόμους ως απλές και ορισμένες σχέσεις μεταξύ αριθμών και ο Δημόκριτος, ο οποίος σκέφθηκε την ύπαρξη των αόρατων μικρών ατόμων μαζί με την αφηρημένη έννοια του κενού”.

Δεν γνωρίζουμε αν ο Ιάπωνας σοφός, Yukawa, πήρε ικανοποιητική απάντηση εδώ στην πόλη των φώτων, την Αθήνα, απ’ τους Έλληνες σοφούς συναδέλφους του. Για μας τους Έλληνες δεν υπάρχει ερώτημα, υπάρχει κανονική ροή πολιτιστικής εξέλιξης· η ροή έχει συνοπτικότατα ως εξής:

Περί το 1000 π.Χ. κατά το μέσο μιας απ’ τις μεγαλύτερες αποικιακές μετακινήσεις των Ελλήνων, (δεν είναι η πρώτη, προηγήθηκαν πολλές άλλες) άρχισαν να συντελούνται πνευματικές, πολιτικές, κοινωνικές, συναισθηματικές, οικονομικές αλλαγές τέτοιας και τόσης σημασίας ώστε να δοθεί νέα κατεύθυνση στη ροή όχι μόνο του ελληνικού, αλλά και του πανανθρώπινου πολιτισμού. Δεν αρχίζει “μεσαίωνας” αλλά προπαρασκευή.

Γιατί από το 1000 π.Χ. περίπου άρχισε η διάδοση της γραφής για πρώτη φορά. Αν και χιλιάδες χρόνια πριν επινοήθηκε, παρέμενε ως αυστηρά απόρρητη στα Μυστήρια και στα Ανάκτορα.

Από το 1000 περίπου πρώτοι οι Έλληνες, την έθεσαν σε κοινή χρήση. Το φως του νου, η εκπαίδευση βγαίνουν από τα άδυτα· μια ευφυέστατη επινόηση μπαίνει στην υπηρεσία των ανθρώπων, των πολιτών και όχι των νομιζόμενων εκλεκτών και μόνο, για την απροσμέτρητη ωφέλεια της ανθρωπότητας. Η πείρα, οι γνώσεις, η σοφία, οι επινοήσεις, τα παραδείγματα, κάθε πνευματικό και ηθικό αγαθό δεν χάνεται αλλά διατηρείται πηγαίο και διαιωνίζεται από γενιά σε γενιά. Με τη γραφή συσσωρεύονται γνώσεις· καλλιεργείται η σκέψη· οξύνεται ο νους· αφυπνίζεται η φιλομάθεια· προκαλείται η φιλοσοφική διάθεση· η παρατήρηση, η έρευνα, η μελέτη, η διείσδυση στα άδυτα της αλήθειας αξιοποιούνται· ανοίγει ο δρόμος συστηματικής άμιλλας για επιστημονική εργασία σε μεγάλο πλήθος ταυτόχρονα, ευφυών φιλομαθών ερευνητών της αλήθειας.

Η θεοκρατική βασιλεία καταργείται· διατηρήθηκε στη χώρα του Ήλιου, του Yukawa· στην Κίνα μέχρι τον προηγούμενο αιώνα. Καταργείται η θεοκρατική βασιλεία, η μονολιθική, η αυταρχική, η συγκεντρωτική, η θεοποιημένη: ως εξουσία, ως νόμος, ως αρετή, ως πηγή γνώσης, ως παράδειγμα, ως ζωή και εκθρονίζεται από το νομιζόμενο απροσπέλαστο θρόνο πρώτα απ’ τους Έλληνες. Αντικαθίσταται από άρχοντες πλησιέστερους στο πλήθος για να καταλήξει στους εκλεγμένους απ’ το ίδιο το πλήθος. Η πολιτειακή αυτή αλλαγή οδήγησε σε πολύ ευεργετικά αποτελέσματα· άνοιξε νέους ευρύτατους ορίζοντες στην ανθρώπινη δράση· καταργεί θεσμούς παμπάλαιους οι οποίοι καταδυνάστευαν το σώμα και το πνεύμα των ανθρώπων. Αφήνεται ελευθερία στις σκέψεις, στους λόγους, στη δράση· σφυρηλατούνται νέοι θεσμοί, αρχές, αξιώματα, μέθοδοι, κατ’ εξοχήν ανθρωπιστικές προσφορές και κατάλληλες για την καθιέρωση προοδευτικών εκπολιτιστικών στοιχείων.

Στην πολιτειακή και κοινωνική αυτή αλλαγή συντέλεσαν οι γνωστοί απ’ τον Όμηρο και Ησίοδο μέχρι τον Πλάτωνα, μεγάλοι Έλληνες νομοθέτες, σοφοί, ποιητές, ιστορικοί, καλλιτέχνες.

Διευρύνεται ο ελληνικός χώρος σ’ όλα τα παράλια της Μεσογείου, Μικράς Ασίας, Ευξείνου, Θράκης, Μακεδονίας, Κάτω Ιταλίας και Σικελίας (Μεγάλη Ελλάς), Μασσαλίας (Γαλλίας), Β. Αφρικής. Η εμπορική και ναυτιλιακή κυριαρχία και θαλασσοκρατία των Ελλήνων κατά την εποχή αυτή στη Μεσόγειο συσσώρευσαν στην ελληνική φυλή πλούτη, υλικά αλλά και πείρα και μάθηση και συναίσθηση της υπεροχής τους και ορμή για εξαίρετη δημιουργική δράση.

Η πνευματική ακινησία, η δουλοπρέπεια, η δεισιδαιμονία, η άγνοια και η αμάθεια, η τυπολατρία, η λατρεία του θεού στο πρόσωπο του βασιλιά έπαψαν. Πήραν τη θέση τους και μπήκαν στην υπηρεσία του εγώ, το φως του νου για την έρευνα και την αποθησαύριση της γνώσης, η ελευθερία, η λατρεία της θεότητας όχι δι’ αντιπροσώπου δηλ. του βασιλιά, σπανιότατα στο “μέγαρο ανδρών” όπως πριν το 1000 π.Χ. περίπου, αλλά σε μεγαλοπρεπείς ναούς με τη συμμετοχή όλων “ελευθέρα βουλήσει και εν ισότητηι”· ο νόμος δεν είναι δώρο και συγκατάθεση και κρίση του ενός, αλλά θέληση και διασφάλιση και συμφέρον και προστασία του συνόλου.

Η αλλαγή αυτή, την οποία σε λίγες γραμμές εκθέσαμε, συντελέστηκε στην αρχή με βραδύτητα, έπειτα εκ των άνω σαν ξεχείλισμα, σαν συνέπεια μακράς προπαρασκευής και απ’ τη μάθηση και πείρα που συσσωρεύτηκαν κρίθηκε αναγκαία η διοχέτευση απ’ τα περισσεύματα, τρόπον τινά και στους πολλούς. Ο μυθικός θάνατος του τελευταίου βασιλιά της Αθήνας, του Κόδρου (χρονικά τοποθετείται λίγο πριν το 1000 π.Χ.), που αυτοθυσιάστηκε υπέρ της προόδου, υπέρ των νέων θεσμών, τούτο έχουμε τη γνώμη, ότι σημαίνει· ότι η Αθήνα ανοίγει το δρόμο νέας εποχής και πρόκειται να αποβεί το πνευματικό κέντρο της Ελλάδας και της ανθρωπότητας.

Η αλλαγή έγινε απ’ τα απόρρητα, απ’ τα μυστήρια αφέθηκαν ακτίνες πνευματικού και ηθικού φωτός· ήσαν ικανές να ερεθίσουν ευαίσθητο έδαφος και βλάστησαν εκεί, στο νου των Ελλήνων στοχαστών και άνθησε θεσπέσιο άνθος το οποίο έκοψε ο Πλάτωνας και το μετουσίωσε στο θείο δώρο, τη φιλοσοφία, το ευγενές, το πιο λεπτό και το πιο καλό επίτευγμα της ανθρώπινης διάνοιας.

Μέχρι τον μεγαλοφυή φιλόσοφο αλλά και επιστήμονα Πλάτωνα υπολογίζονται περίπου τετρακόσιοι οι μεγάλοι Έλληνες διανοητές. Πλουσιότατη η ηθική και κυρίως η πνευματική και η καλλιτεχνική παραγωγή τους· και συνεχίζεται η παραγωγή αυτή και κατά τους μετέπειτα αιώνες με τον μεγάλο αρχηγέτη της επιστημονικής έρευνας, τον μαθητή του Πλάτωνα, Αριστοτέλη.

 Άρθρο του Α. Π. ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ

πηγή: περιοδικό ΛΑΜΨΙΣ , τεύχος 9 

Source: http://goo.gl/pbJQDs

Αφιέρωμα στην επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821

25 Μαρτίου, Το νόημα και η σημασία της Εθνικής Επετείου

 του Αρχιμ. Γρηγορίου Κωνσταντίνου Διδάκτωρος Θεολογίας

“Ο Άγγελος εστάθηκε διπλώνει τα φτερά του,
ξύπνα ταράξου μη φοβού, χαίρε, παρθένε χαίρε
ο κύριός μου είναι με σε, χαίρε, Μαρία χαίρε”.
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης

“Κι ακαρτέρει κι ακαρτέρει
φιλελεύθερη λαλιά
ένα κτύπαε τ’ άλλο χέρι
από την απελπισιά.” Διονύσιος Σολωμός
Μέσα στην ανθοστόλιστη άνοιξη της φύσης γιορτάζουμε χαρούμενοι και εθνικά υπερήφανοι με υψωμένα τα λάβαρα της νίκης, την άνοιξη της λευτεριάς μας. Απ’ άκρη σ’ άκρη όλη η Ελλάδα θα γιορτάσει για μια ακόμη φορά τη μεγάλη επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821, την ημέρα της έναρξης του μεγάλου, ηρωικού και αιματηρού εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα των γενναίων προγόνων μας για την αποτίναξη του βάρβαρου και καταθλιπτικού τουρκικού ζυγού.
Όσο και αν κυλούν τα χρόνια, η μέρα αυτή θα στέκεται, πάντα, σαν ένα φωτεινό ορόσημο, σαν ένα μαγικό αστέρι, για να μας δείχνει το δρόμο του εθνικού χρέους, να μας εμπνέει το ιδανικό της ελευθερίας και να μας θυμίζει τη διπλή μας λύτρωση από τα δεσμά της σκλαβιάς και της αμαρτίας. Διπλή, μοναδική γιορτή γιορτάζουν όλοι οι Έλληνες στα πέρατα του κόσμου. Η 25η Μαρτίου μας θυμίζει το τέλος δυο δραμάτων. Πανανθρώπινο το ένα, εθνικό το άλλο. Χαράς ευαγγέλια για τον χριστιανό που έλαβε το μήνυμα του Θεού για την λύτρωσή του από την αμαρτία και χαράς ευαγγέλια για τον έλληνα ραγιά που πήρε το μήνυμα της απελευθέρωσής του από τον ανελέητο τουρκικό ζυγό.
Έτσι η 25η Μαρτίου είναι μια λαμπρή μέρα της πατρίδας μας και της θρησκείας μας: «Έχουνε σχόλη η Παναγιά και η Ελλάς μεγάλη, η μια τον κρίνο δέχεται, δάφνης κλωνάρι η άλλη», τραγουδάει ο ποιητής. Η φαντασία μας πλανιέται την ημέρα αυτή από την Μυροβόλο Ναζαρέτ ως την τρισένδοξη αγία Λαύρα. Στην πρώτη ακούμε τον αρχάγγελο με το χαρμόσυνο μήνυμα και στη δεύτερη, τα γενναία μας παλικάρια, να ορκίζονται ενώπιον Θεού και ανθρώπων: «Ελευθερία η θάνατος». Ήταν το ξέσπασμα μιας θείας επιταγής η κραυγή αυτή, που έβγαινε εκείνη τη στιγμή, μέσα από τον πόνο και δυστυχία από το πυκνό σκοτάδι της μακρόχρονης σκλαβιάς.
Αποτελεί ιστορική αναγκαιότητα ότι κάθε λαός, για να ζήσει και να διατηρηθεί στο προσκήνιο της ιστορίας πρέπει να συνδέεται αναπόσπαστα με την κληρονομιά των προγόνων του, διαφορετικά λαοί που δεν έχουν μνήμη γρήγορα χάνονται και εξαφανίζονται από την ιστορία. Ο Έλληνας όμως έχει βαθιά ριζωμένη μέσα του την κληρονομιά των προγόνων του και απόδειξη το μεγαλειώδες γεγονός του ξεσηκωμού του μετά από τα τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς και καταφρόνιας.
Τούτη τη χρονιά συμπληρώνονται 196 χρόνια αφ’ ότου ξύπνησε μέσα στην ψυχή των σκλαβωμένων αδελφών μας ιερός πόθος της λευτεριάς για να ριχτούν όλοι στον αγώνα, «Για του Χριστού την πίστη την Αγία και της πατρίδας την ελευθερία». Αυτό ήταν σύνθημα του αγώνα των σκλαβωμένων ραγιάδων, το ίδιο συμβολίζει και ο εορτασμός της 25ης Μαρτίου, που είναι για μας όλους η εθνική κολυμβήθρα, στην οποία βαπτίζεται το έθνος μας συνεχίζοντας τη θριαμβευτική και νικηφόρα πορεία του. Πολλές φορές στη μακρόχρονη ιστορία της τούτη η μικρή γωνιά της γης με το γαλάζιο ουρανό της και τα δαντελωτά της ακρογιαλιά, δέχτηκε τις βάρβαρες επιθέσεις λαών, που ονειρεύτηκαν να γίνουν κοσμοκράτορες. Πέρσες, Ρωμαίοι, Τούρκοι, Βούλγαροι, Ιταλοί, Γερμανοί, ξεπουλήθηκαν σα θεϊκή μάστιγα και από καιρό σε καιρό έπαιξαν το ρόλο του αφέντη και προσπάθησαν να κάνουν ραγιά το λαό μας. Στη χώρα όμως που γεννήθηκε και μεγαλούργησε η δημοκρατία βλαστάνει και το δέντρο της λευτεριάς. Η εθνική πείρα των Ελλήνων έχει δημιουργήσει σ’ αυτούς την πεποίθηση, πως όσα η ψυχρή λογική θεωρεί αδύνατα, γι’ αυτούς είναι κατορθωτά. Η 25η Μαρτίου υπήρξε ένα τέτοιο μεγαλειώδες γεγονός ένα θαύμα, που έκαμε ολόκληρη την ανθρωπότητα να στραφεί προς το χιλιοβασανισμένο, αλλά ένδοξο αυτό τόπο την ελληνική γη.
Οι λαοί της Ευρώπης είχαν λησμονήσει ότι μια χούφτα ανθρώπων ανέπνεαν ακόμη σκορπισμένοι πάνω σ’ αυτή τη γη που δεν είχε πλέον γι’ αυτούς τίποτα άλλο παρά μόνο παρελθόν, ένα ένδοξο παρελθόν χαμένο στα βάθη της ιστορίας, που ακτινοβολούσε όμως ακόμα προς όλα τα σημεία της οικουμένης. Δεν έβλεπαν πλέον σ’ αυτή τη γη ούτε παρόν ούτε μέλλον. Αυτό είναι το σημείο από το οποίο αρχίζει το μεγαλούργημα του 21 που δημιούργησε η αδούλωτη ελληνική ψυχή. Μόνο στη φιλελεύθερη κληρονομιά μας, που είναι χαρακτηριστικό της φυλής μας, μπορούμε να στηρίξουμε την παράτολμη απόφαση του ξεσηκωμού. «Εμείς αν δεν ήμασταν τρελοί, δεν κάναμε την επανάσταση» γράφει Κολοκοτρώνης. Και σε κάποιο άλλο σημείο επίσης μας λέει: «Όταν αποφασίσαμε να κάνουμε την επανάσταση δεν συλλογιστήκαμε, ούτε πόσοι είμεθα, ούτε πως δεν έχουμε άρματα, ούτε ότι οι Τούρκοι βαστούσαν τα κάστρα και τις πόλεις, αλλά ως μια βροχή έπεσε σ’ όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας και όλοι και οι κληρικοί και οι προεστοί και οι καπεταναίοι και οι έμποροι, μικρή και μεγάλοι, όλοι συμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και κάμαμε την επανάσταση».

Η επανάσταση λοιπόν δεν ήταν αποτέλεσμα της λογικής. Ήταν ενθουσιασμός, φλόγα, αγάπη για την λευτεριά και την πατρίδα. Βασίστηκε στην ακράδαντη πίστη πως ο Θεός, που είναι αληθινός και δίκαιος, θα βοηθήσει των αγώνα τους, γιατί ήταν τίμιος, αγώνας σωτηρίας, αγώνας κατά των απίστων. Δεν τους φοβίζει ο παγωμένος βοριάς που σαρώνει την Ευρώπη και κοκαλώνει κάθε φιλελεύθερο και δημοκρατικό κίνημα. Και δε σκέφτηκαν το φοβερό Μέτερνιχ, ρυθμιστή της πολιτικής των αυτοκρατοριών της Ευρώπης που ήταν φίλος και υποστηρικτής της Τουρκίας.
Το τραγούδι του Ρήγα «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή» έγινε σπόρος που βλάστησε στην ψυχή κάθε Ραγιά, έδιωξε το φόβο κι έδωσε τη δύναμη για μεγάλη απόφαση. Λευτεριά ή θάνατος. Σείστηκε το μνήμα του Ραγιά. Ξεπετάχτηκε η ψυχή του σκλάβου ξανανιωμένη και σαν πρώτα ανδρειωμένη, για να διαλαλήσει «Εγώ είμαι η ακατάλυτη ψυχή των Σαλαμίνων στην Επτάλοφη έφερα το σπαθί των Ελλήνων δε χάνομαι στα τάρταρα, μονάχα ξαποσταίνω στη ζωή ξαναφαίνομαι και λαούς ανασταίνω».
Όλοι ανεξαιρέτως οι Έλληνες δίδαξαν με τις πράξεις τους, τις θυσίες τους και τις προσφορές τους ότι η νίκη δεν ανήκει πάντα στους πολλούς, ούτε στους τέλειους εξοπλισμούς. Ανήκει σ’ αυτούς που έχουν το δίκιο, γιατί αυτούς προστατεύει ο Θεός. Ανήκει σ’ αυτούς που έχουν τη δύναμη να αψηφούν το θάνατο και να προσφέρουν τη ζωή τους θυσία στο Θεό και στην Πατρίδα. Αυτούς τους ήρωες τιμούμε σήμερα. Το 21 ολοένα βγαίνει από την αιωνόβια Εθνική μας παράδοση. Δεν υπάρχει τίποτα το ξενικό μέσα στο μεγάλο του Γένους ξεσηκωμό.
Είναι αδύνατο με λόγια να αποδοθεί ένα μεγαλούργημα, μια ασύγκριτη σε δράση και δόξα ιστορική εποχή, ένα θαύμα όπως είναι το μεγαλείο του 21. Κάθε λέξη είναι φτωχή και κάθε φωνή είναι ψίθυρος απαλός, που μόλις χαϊδεύει τις γρανιτώδεις ψυχές εκείνων, που τίμησαν με το αίμα τους το δέντρο της λευτεριάς.
Ας στρέψουμε λοιπόν όλοι εμείς τούτη την ημέρα ευγνώμονα τη σκέψη μας προς όλους εκείνους που θυσιάστηκαν ποτίζοντας με το αίμα τους τον ιερό αγώνα της λευτεριάς αναφωνώντας όλοι μαζί τα λόγια του εθνικού μας ποιητή.
«Απ’ τα κόκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά
και σαν πρώτα ανδρειωμένη, χαίρε ω χαίρε ελευθεριά».

Source: http://goo.gl/xeWKgX 
Από το Βήμα Ορθοδοξίας